سکینه مرادی، مبلغ و دانش آموخته حوزه علمیه خواهران اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در اصفهان، به بیان آثار تربیتی تشویق و تنبیه از منظر قرآن پرداخت و گفت: یکی از شناخته شده ترین و مؤثرترین عواملی که رفتار فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و گاه به تغییر رفتار و روش تفکر می‌انجامد، فرآیند تشویق و تنبیه است، که وی را در مسیر صحیح قرار می‌دهد و موجب رشد و تکامل او می‌شود.
وی ادامه داد: از دیدگاه قرآن کریم آشکار شد که آثار تربیتی تشویق و تنبیه، فرآیند مؤثر و خوبی را به دنبال دارند. بنابراین از این دو روش برای برانگیختگی، بازدارندگی و شکوفاسازی استعدادهای انسان در جهت کمال، بهره می گیرند. تشویق باید به جا، به موقع و به محض مشاهده انجام رفتار مناسب از سوی فرد، اعمال شود؛ تنبیه نیز باعث تضعیف رفتارهای ناپسند و از عوامل بازدارنده و منع کننده فرد از انجام کارهای منفی و خلاف است.
فرهیخته حوزه علمیه خواهران اصفهان گفت: انسان موجودی است که روح خدا در او دمیده شده و استعدادهای رسیدن به کمال در درون او گذاشته شده است. استعدادهایی که در اثر تعلیم و تربیت صحیح شکوفا شده و یا در اثر رها شدن یا تربیت ناصحیح به تباهی کشیده می‌شود، و چون خداوند متعال برای خلقت انسان هدف داشته و مهمترین آنها به کمال رساندن انسان بوده، بنابراین تربیت از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا بشر را به آن هدف الهی برساند؛ در نتیجه باید راه تربیت صحیح انسان را شناخت تا در اثر آن، انسان از انحرافات باز داشته شود و به فعلیت کمال انسانی برسد.
وی گفت: تشویق از مصدر باب تفعیل و به معنای برانگیختن و به شوق آوردن است و عاملی برای برانگیختن و وسیله ای برای تقویت انسان در ترغیب به کار خیر و فراهم آوردن نشاط لازم در انجام کارها. تشویق و سپاسگزاری از زحمات و خدمات دیگران یکی از ضروری ترین نیازهای روانی فرد و جامعه است، تشویق به گونه‌هایی تقسیم می‌شود که هر کدام می‌تواند در روح و جان فرد، اجتماع و خانواده آثار مفید و سازنده ای داشته باشد، و این امر در انسان انگیزه و توانی ایجاد می‌کند که موجب سعادت دنیا وآخرت فرد می‌شود.
خانم مردای با بیان اینکه تنبیه نیز مصدر باب تفعیل و به معنای بیدار شدن وآگاه ساختن فرد بر امری است گفت: تنبیه عاملی بازدارنده و منع کننده است، که فرد به کمک آن می‌تواند خود را از خسران و شقاوت دنیا وآخرت نجات دهد و به کمک این امر تربیتی می‌توان خانواده و اجتماع را از آسیب‌ها وانحرافات محفوظ داشت.
دانش آموخته حوزه علمیه خواهران اصفهان خاطرنشان کرد: تنبیه برای حذف رفتار نادرست، خطرناک یا نامطلوب از خزانه رفتار فرد، طرح و اجرا می‌شود؛ البته در تربیت انسان، اصل بر تشویق و ترغیب است، نه تنبیه و مجازات.
وی با بیان اینکه تنبیه باید کاملاً سنجیده، حساب شده و دقیق باشد و به هیچ وجه از حد و مرز لازم فراتر نرود، گفت: تنبیه عملی طبیبانه بوده، هر گونه نسنجیدگی و بی دقتی در آن فاجعه آور است و اثرات منفی به همراه دارد، بنابراین در استفاده از این دو روش، حساسیت زیادی وجود دارد؛ زیرا ساختار روانی و عاطفی انسان به‌گونه‌ای است که اگر در ازای فعالیت به او پاداش دهند، آن فعالیت برایش خوشایند و اگر بعد از انجام عمل ناپسند تنبیه شود از آن کار نفرت می‌یابد و تکرارش برای او خاطره ای آزاردهنده دارد. پس این دو عامل در اصلاح و تغییر رفتار انسان با رعایت آداب و شرایط، بسیار مهم و مؤثر است.
نظر شما